Naukę gry na skrzypcach rozpoczął w wieku siedmiu lat. Jego nauczycielami byli: Z. Ciucias, A. Hoffmann w Olsztynie, A. Cypryk, J. Kucharski w Warszawie, K. Węgrzyn w Hanowerze i Maestro Salvatore Accardo w Cremonie. W roku 2018 ukończył z wyróżnieniem studia magisterskie na Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Obecnie prowadzi klasę skrzypiec w Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy.
Jest pierwszym Polakiem, który wygrał „Premio Nicolo Paganini” (Genua 2001) i zdobył specjalną nagrodę za najlepsze wykonanie Kaprysów Nicolo Paganiniego oraz kopię skrzypiec „Il Cannone” (Armata), które należały do wielkiego wirtuoza. Mariusz Patyra jest także laureatem Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego J. Joachima w Hanowerze (1997) i finalistą Międzynarodowego Konkursu Stradivariusa w Cremonie (1988). Artysta zdobył 4 nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym Carla Nielsena w Odense, a także nagrodę specjalną Odense Sinfonie Orchester (2000). W 2006 roku został zwycięzcą konkursu na stypendium Japońskiej Fundacji Muzycznej J.E.S.C. oraz laureatem nagrody „Premio Pressenda 2006” (Alba/Włochy).
Występował w Europie, Japonii, Stanach Zjednoczonych Ameryki i w Ameryce Południowej. Koncertował m.in. z Royal Chamber Orchestra Tokyo, Orchestra Fondazione Arturo Toscanini, Orchestra di Roma, Orchestra Filharmonica Marchigiana, Polską Orkiestrą Radiową, Orkiestrą Kameralną Polskiego Radia „Amadeusz”, Orkiestrą Filharmonii Narodowej w Warszawie, Orkiestrą Sinfonia Varsovia. Nagrywał dla Polskiego, Niemieckiego (NDR, WDR) i Włoskiego Radia (RAI TRE).
W jego dorobku fonograficznym znajduje się kilka płyt CD, m.in. Vivaldi „The Four Seasons” Lipinski Royal Fidelity, 2008, Paganini „Violin Concerto No 1”, Saint Saens „Introduzione e Rondo Capriccioso”, Massenet „Meditation” DUX, 2008, Wieniawski „Violin Concertos No 1 in f# minor & No 2 in d minor” DUX, 2008, Mariusz Patyra „No.24”, Toinen Music 2019.
Mariusz Patyra gra na kopii Guarneri del Gesu autorstwa Wojciecha Topy z roku 2020.